İklim değişikliği, kene kaynaklı Lyme hastalığının küresel çapta yayılmasını hızlandırıyor. 10 Ağustos 2025’te yayımlanan bir habere göre, kene ısırığıyla bulaşan ve Borrelia burgdorferi bakterisinin neden olduğu bu hastalık, teşhis zorluklarıyla gündemde. Tıp dünyası, hastalığın geniş semptom yelpazesi nedeniyle doğru tanı koymakta zorlanıyor. Eklemlerde ağrıdan beyin ve sinir sistemi sorunlarına kadar pek çok belirti gösteren Lyme, erken tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Bilim yazarı Sue Nelson’ın kendi deneyimlerinden yola çıkarak incelediği bu hastalık, milyonlarca insanı tehdit ediyor.
Kene Isırığı ve Gizli Tehlike
Keneler, kan emici parazitler olarak sivrisineklerden sonra insanlara hastalık bulaştırma konusunda ikinci sırada yer alıyor. Kene ısırığıyla beraber salgılanan anti-inflamatuar madde, ısırığın hissedilmesini zorlaştırırken; Lyme hastalığının etkeni olan spiral şekilli bakterilerin kolaylıkla kana karışabilmesine imkan yaratıyor. Hastalığın en bilinen belirtisi, “boğa gözü” olarak adlandırılan kırmızı, halkalı döküntü olsa da bu her zaman net bir şekilde ortaya çıkmıyor. Özellikle koyu tenlerde farklı görünebilen bu döküntü, sıkça mantar enfeksiyonuyla karıştırılıyor. Dublin Üniversitesi’nden Prof. Jack Lambert, döküntülerin şekil ve renk yönünden farklılıklar gösterebildiğini, bu yüzden de tanı hatalarının yaygın olduğunu belirtiyor.
Teşhis Zorlukları ve Hasta Mücadeleleri
Lyme hastalığının semptomları, yorgunluk, eklem ağrıları, yüz felci, kalp sorunları ve sinir sistemi hasarlarına kadar uzanıyor. Ancak bu çeşitlilik, hastaların ciddiye alınmasını zorlaştırıyor. 1990’larda “hastalar semptomları uyduruyor mu?” tartışmaları yaşanırken, bugün bile doğru tanı için mücadele eden hastalar var. Örneğin, şarkıcı Justin Timberlake, Lyme teşhisi sonrası sahne performanslarında yoğun sinir ağrıları çektiğini açıkladı. Nelson’ın kendi deneyiminde, üç farklı doktorun yanlış teşhisleri nedeniyle hastalığı aylarca tedavi edilmedi. ABD’de her yıl hemen hemen 476 bin kişiye Lyme teşhisi konurken, yanlış veya geciken teşhisler sonucunda ciddi komplikasyonlara meydana gelebiliyor.
İklim Değişikliği ve Gelecek Riskleri
İklim değişikliği, kene popülasyonunu artırarak Lyme hastalığının yayılmasını tetikliyor. 2022’de yayımlanan bir rapora göre, dünya nüfusunun %14’ü Lyme ile karşılaşmış olabilir. Sıcaklık artışları, kenelerin daha geniş alanlarda çoğalmasına olanak tanıyor. Erken teşhisle antibiyotik tedavisi genellikle etkili olsa da, bazı hastalar tedaviden sonra devam eden semptomlarla mücadele ediyor. Post-Lyme sendromu olarak bilinen bu durum, yorgunluk, sinir ağrıları ve hafıza sorunları gibi kalıcı etkilere neden olabiliyor. Uzmanlar, yeni bir aşının geliştirilmekte olduğunu müjdelese de, şu an için teşhis ve tedavi süreçlerindeki eksiklikler, hastalığın kontrol altına alınmasını zorlaştırıyor.
Ülkemizde görülen vakalar hakkında 2018 yılından bir çalışmayı görmek için tıklayabilirsiniz 🙂
