Kocaeli’nin Gölcük ilçesinde 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi sırasında denizin altına gömülen “batık şehir”, 26 yıl sonra su altı dalgıçları tarafından görüntülendi.
Merkez üssü Gölcük olan 7,4 büyüklüğündeki deprem, o dönemde geniş çaplı yıkıma ve çok sayıda can kaybına neden olmuştu. Deprem sırasında Değirmendere Mahallesi’ndeki Çınarlık Meydanı’nın kıyı hattının bir kısmı denize gömüldü, binalar, iskeleler ve araçlar su altında kaldı.
Yıllar sonra, su altı fotoğrafçısı ve belgesel yapımcısı Tahsin Ceylan öncülüğünde yapılan dalışlar, Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanvekili Hakan Arslan, Değirmendere Sualtı Topluluğu Kurucu Başkanı Murat Kulakaç ve Japon inşaat mühendisi Yoshinori Moriwaki’nin katılımıyla gerçekleştirildi. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Değirmendere Sualtı Topluluğu’nun desteğiyle yapılan çalışmalar, o gece sular altında kalan alanları yeniden gözler önüne serdi.
Dalış sırasında su altında kalmış çay bahçesi, çınar ağaçları, beton kalıntıları, sandalyeler, kameriye ve fayanslı duvarlar net bir şekilde görüntülendi. Uzmanlar, yapıların büyük ölçüde korunduğunu ancak metal kısımların zamanla paslandığını belirtti. Bu görüntüler, deprem hafızasını canlı tutmak ve afet bilinci oluşturmak açısından büyük önem taşıyor.
Tahsin Ceylan, çekimlerin yapıldığı noktanın eskiden Çınarlık Meydanı’nın ortası olduğunu belirterek, “Şimdi bu bölge 30 metre suyun altında. Deprem sonrası binalar yıkılıp yeniden inşa edildi, dolayısıyla insanlar izlerin silindiğini düşünüyor. Ancak burası, deprem izlerinin hâlâ en canlı şekilde görülebildiği bir yer. Artık bölge yapay resif haline gelmiş; ıstakozlar, kırlangıç balıkları ve pek çok deniz canlısı burayı yuva olarak kullanıyor” dedi.
Ceylan, Türkiye’nin deprem kuşağında bulunduğunu hatırlatarak, her zaman hazırlıklı olunması gerektiğini vurguladı. Deprem hafızasını korumak amacıyla “batık şehre” dalış yaptıklarını anlatan Ceylan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Dünyada Çınarlık Meydanı’na benzer bir örnek yok. Tek örnek ülkemizde, Gölcük’te yer alıyor. Herkesin buraya dalarak deprem gerçeğiyle yüzleşmesi lazım. 50 metre derinliğe kadar dalış yaptık. O çınar ağaçlarının ve yapıları o dönemde insanlar tarafından kullanılan sahilin tamamı artık su altında. Depremin izlerini koruyor ve suyun yüzeyine çıkarıyor.”
