2025 yılı, Türkiye’de orman yangınlarının yoğun yaşandığı ve hala daha devam ettiği bir yıl oldu. Tarım ve Orman Bakanı, yıl boyunca 5 binden fazla yangın çıktığını ve bunların ezici çoğunluğunun insan kaynaklı olduğunu açıkladı. Yangınların yalnızca küçük bir kısmı doğal nedenlerden kaynaklandığı ifade edilirken, ihmaller ve art niyetin de senelerce telafi edilemeyecek büyük çaplı ekolojik ve maddi zarara yol açtığı yadsınamaz. Tarım ve orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya göre cam şişelerin ve izmaritlerin etrafa bırakılması ya da ateşli piknikler gibi aslında senelerdir Türkiye’nin gerçeği olan ve doğa düşmanı bu alışkanlıklar özellikle bu sene gerçekleşen bunca yangının fitilini ateşlemiş. Bakan, Türkiye’nin yangınlarla kendi kaynaklarıyla mücadele ettiğini belirtirken; yaban hayatını korumak için de önemli bir adım olarak av yasağı getirileceğini de duyurdu. Tüm bu olaylar, hem yangın önleme bilincinin hem de milli bilincin artırılması gerektiğini bir kez daha açıkça ortaya koydu.
İhmallerin Yangınlara Katkısı
Yangınların yüzde 96’sının insan kaynaklı olduğu belirtiliyor. Kaldı ki zaten biz de kesinlikle insan kaynaklı olduğuna inanıyoruz. Ancak Yumaklı’ya göre daha çok piknik alanlarında söndürülmeden bırakılan ateşler, yol kenarlarına atılan izmaritler ve kontrolsüz çöp yakma gibi basit hatalar; büyük felaketlere evriliyor. Örneğin, Mersin Silifke’de kaynak işçilerinin ihmali 15 bin dönüm ormanın kül olmasına neden oldu; bu olayda dört kişi tutuklandı. İzmir’de ‘çıkan’ onlarca yangından sadece birinde çevreye atılan bir yatağın tutuşması yangına yol açtığı ifade edildi. Tabii bunların dışında da bahsedilmeyen insan kaynaklı çok sebep bulunabilir. Bakan Yumaklı, yüksek riskli durumlarda “30-30-30 kuralı”nı hatırlatıyor, 30°C üzerindeki sıcaklık, 30 km/saat üzeri rüzgar ve yüzde 30’un altında nem ve tabii ki art niyetli kimseler ne yazık ki yangın tehlikesini artırıyor. Kaldı ki zaten o rüzgarlı gecelerde bir şehrin aynı anda birbirinden farklı 3 noktasında çıkan birçok yangınının çevreye atılan izmaritlerden kaynaklanacağına inanan ne kadar insan vardır tartışmaya açık bir konu.
Yangınların Dağılımı ve Müdahale Çalışmaları
Bu yılki yangınların yüzde 60’ı orman dışı alanlarda başlayıp söndürüldü, yüzde 30’u ormanlara sıçradı ve yüzde 10’u orman içinde çıktı. Türkiye, 27 uçak, 105 helikopter ve 14 İHA ile yangınlara hızlı müdahale etti. Kocaeli Karamürsel’de yangın büyük bir oranda kontrol altına alınması sağlanırken, Mersin, Afyonkarahisar, Çanakkale ve Diyarbakır Lice’deki yangınlar şimdilik tamamen söndürüldü. Değişken rüzgarlar kimi bölgelerde ekipleri son derece zorlasa da, başta halk ve ilgili birimler canla başla uğraşmaktan vazgeçmedi. Gönüllü bireyler ile itfaiye ve orman ekipleri, gece gündüz çalışarak alevlerin yerleşim yerlerine ulaşmasını engellemeye ve yangını söndürmek için uğraştı. Bakan Yumaklı‘nın X hesabında paylaştığına göre yangınların kontrol altına alındığından söz edilse de kontrol altına mı alındı yoksa yanacak yer mi kalmadı diye düşünmeden de edemiyor insan.
Ekosisteme Etkiler ve Av Yasağı
Yangınlar, yaban hayatını ciddi şekilde tehdit etti. Hayvanların kimi canından oldu kimi de yaşam alanlarını terk etmek zorunda kaldı ve bu da ekosistemde uzun vadede toparlanamayacak zararlara yol açtı. Bu nedenle 2025’te av yasağı uygulanacak; böylece yangından kaçan hayvanların başka bölgelerde avlanması önlenecek. Bakan Yumaklı, vatandaşları açık alanlarda ateş yakmamaya çağırırken, yangın riskini azaltmak için eğitim programlarının artırılacağını belirtti. Hasar tespit çalışmaları devam ederken, yangınların ekonomik ve çevresel maliyeti üzerine detaylı incelemeler sürüyor. Bu felaketler, doğaya karşı daha sorumlu bir yaklaşım gerektiğini ortaya koyuyor.
